Тоног төхөөрөмжийн үйлдвэрлэл

     БНМАУ-ын Түлш эрчим хүч Геологийн яамны шийдвэрийн дагуу Засвар механикийн заводыг Монгол-Зөвлөлтийн хамтарсан Уул уурхайн баяжуулах Эрдэнэт комбинатын бүрэлдэхүүнд оруулан барьж байгуулахаар 1974 онд ЗХУ-ын “Кавказгипроцветмет” хүрээлэнд техникийн зураг төслийг боловсруулж, барилга байгууламж барих ажлыг 1976-1978, 1979-1980 он гэсэн 2 үе шаттайгаар хэрэгжүүлсэн юм.

     Засвар механикийн завод нь Цутгуурын болон Механик цех гэсэн үйлдвэрлэлийн үндсэн хоёр нэгжтэй,  “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын үйлдвэрлэлийн тасралтгүй найдвартай ажиллагааг хангах технологийн тоног төхөөрөмжүүдийн механик боловсруулалттай, элэгдсэн эд ангийг сэргээн засварлах, шинээр үйлдвэрлэх, резинээр хуяглах, металл хийц  бүхий стандартын бус тоног төхөөрөмжийг үйлдвэрлэх, ган, ширэм, өнгөт металлаар цутгамал бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, өргөн тээвэрлэх машин механизмд оношилгоо, засвар хийх үндсэн үүрэгтэй. Мөн импорт орлох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, үйлдвэрийн газрын бүтээгдэхүүний өртөг зардлыг бууруулахад үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаа чиглүүлэн ажиллаж байна.

     Тус завод нь салбарын тэргүүлэх үйлдвэрийн хувьд орчин үеийн дэвшилтэт техник, технологийг нэвтрүүлэн эзэмших, нутагшуулах, чанар стандарт, техникийн шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, ажил үйлчилгээ үзүүлэх, импорт орлох бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээг нэмэгдүүлж, үр ашгаа өсгөх, зах зээлээ өргөжүүлэх зэрэг зорилтууд дэвшүүлэн ажиллаж байна.

     Засвар механикийн завод нь үйлдвэрлэлийн үндсэн нэгжүүдээс гадна Үйлдвэр техникийн, Зохион бүтээх технологийн, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн, Хүний нөөцийн, Төлөвлөлт шинжилгээний, Эрчим зүйн, Механикийн, Өргөн тээвэрлэх машин механизмын оношилгоо засварын, Үйлчилгээ аж ахуйн гэсэн алба, нэгжүүдтэй бөгөөд мэргэжлийн өндөр ур чадвартай 500 гаруй ажилчид, 100 гаруй инженер, техникийн ажилтантай. Тус хамт олон металл боловсруулалтын болон цутгуурын үйлдвэрлэлийн 105 төрлийн ажил мэргэжилтэй ажилтнуудаас бүрддэг.

ЦУТГУУРЫН ЦЕХ

     Цутгуурын цехийн үйл ажиллагааг 1980 оны 12 дугаар сарын 31-нд анхны ганг хайлуулж цутгаснаар эхэлсэн гэж үздэг. Тус цех “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын технологийн тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагааг хангахад шаардлагатай 6600 тонн ган, ширэм, өнгөт металлын хайлшаар цутгамал бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадал бүхий хэв, хайлах гэсэн 2 үндсэн хэсэг мөн механикийн болон эрчим зүйн албадтайгаар үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

     40 жилийн түүхтэй тус цех 177302 тонн цутгамал бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсний 72,5% нь өндөр маргенцат чанаржуулсан ган (110Г13Л, 90Г12Л), 10,7% нь үрэлтэд тэсвэртэй хромт ширэм (300Х28Н2), 13,6% нь бага чанаржуулсан ган (35ГЛ, 25Л – 45Л), 1,3% нь чанаржуулсан ган (35ХМЛ, 35ХМФЛ, 30ХМНЛ, 40ХЛ, 40ХНЛ) болон саарал ширэм (СЧ18, СЧ21, СЧ25), хүрэл (БрОО5С5ЦЦ) зэрэг нийт 20 гаруй нэр төрлийн ган болон ширэм, өнгөт металлаар цутгамал бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэжээ. Мөн үйлдвэрлэлд ашиглагдаж байгаа эксковатор, өрмийн машинуудын эд анги, шанаганы дээд доод хана, шүд, хутга, хуяг, гинж, ККД, КСД, КМД маркийн бутлууруудын хөдөлгөөнт болон үл хөдлөх конус хуягууд, төрөл бүрийн хацарт болон алхан бутлуурын алх, хуяг, МШЦ, ММС төрлийн тээрмийн доторлогоо, WARMAN, ГРАТ1400/40, 1ГРТ 1600/50 төрлийн шахуурга, түүний эд анги зэрэг цутгамал бүтээгдэхүүнийг дотоод нөөц бололцоогоо дайчлан үйлдвэрлээд байна.

     Цутгуурын цехийн хайлах хэсэг нь технологийн материал, дахин хайлуулах төмөр бэлтгэх тасаг, металл хайлах тасаг, илчийн боловсруулалтын тасаг болон өнгөт металл хайлах тасгуудаас бүрддэг бол Хэв бэлтгэх хэсэг нь цутгамлын загвар болон голч бэлтгэх, хэв барих тасгуудтай. Хэв бэлтгэх хэсгийн технологийг бүхэлд нь өөрчлөн Герман улсын FAT фирмийн Хүйтнээр хатуурах холимгоор хэв хийх хагас автомат шугамыг энэ оны 2 дугаар улиралд амжилттай нэвтрүүлж, ашиглалтад оруулаад байна.

МЕХАНИК ЦЕХ

     Механик цех нь 1978 онд ашиглалтад орохдоо 2340 тн металл хийц, 500 тн стандартын бус тоног төхөөрөмж, 720 тн эд ангийг сэргээн засварлах, 2482 тн эд ангид механик боловсруулалт хийх, 400 тн давтмал хагас бэлэн бүтээгдэхүүн, 200 тн резинэн эдлэхүүн үйлдвэрлэх хүчин чадалтай байв. Тус цех нь “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын технологийн тоног төхөөрөмжүүдийн засварын ажилд шаардлагатай элэгдсэн эд ангийг сэргээн засварлах, тоног төхөөрөмжийн эд ангийг резинээр хуяглах, эд анги сэлбэг хэрэгсэл, металл хийц стандартын бус тоног төхөөрөмжийг шинээр үйлдвэрлэж, үйлдвэрийн газрын тасралтгүй найдвартай ажиллагааг хангаж байна.

     Техник, технологийн шинэчлэлийн хүрээнд сүүлийн жилүүдэд металлыг плазмаар зүсэх Jantar суурь машин, EVEROX DL-720х1100,  EVEROX VMC-850, PUMA SM 3100 LS, DOOSAN компанийн CNC буюу компьютерын удирдлагатай металл боловсруулах суурь машинууд болон “Таншань Кайюань автомат” TC-1607156 труба зорогч, TV-1607211 үүр шахагч, TS-1607154 гагнуурын, TV-1607210 угсрах суурь машинууд бүхий хагас автомат шугам зэргийг ашиглалтад оруулж, Монгол Улсад анх удаа жилд 10 000 ширхэг туузан дамжуулгын өнхрөвч үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэрлэл шинээр бий болгосон юм.

     Механик цех нь Үйлдвэрлэлд бэлтгэх зохион бүтээх, Сэлбэг хэрэгсэл бэлтгэх, Металл хийцийн, Засвар угсралтын, Урлан бүтээх хэсгүүдээс гадна механикийн болон эрчим зүйн албатай.